قانون دریافت مالیات بر خانه‌های خالی که هشت سال پیش تصویب شد، با مشکلات فراوانی در اجرا روبرو شده است؛ بنابراین سیاست‌گذار تلاش کرده است که مالکان حقیقی و حقوقی این خانه‌ها را شناسایی کند و فقط در امسال، لیست این افراد را در دو مرحله برای دریافت حقوق دولتی به سازمان امور مالیاتی فرستاده است.
ابزار مالیاتی علیه خانه‌های خالی یک راهبرد است که می‌تواند بازار اجاره را با تنظیم عرضه و تقاضا بهبود بخشد و همچنین با گران کردن احتکار مسکن، بخشی از سوءاستفاده‌های این بازار را متوقف کند؛ ولی در ایران به دلیل عدم وجود یک بانک اطلاعاتی کامل و روشن از وضعیت مالکیت و سکونت خانوارها، اجرای این قانون نیاز به زیرساخت‌های بزرگی دارد که از سال ۱۳۹۴ تا به حال در حال تهیه شدن است.
معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی اعلام کرد که در دوره دوم ارسال اطلاعات خانه‌های خالی برای سال مالیاتی ۱۴۰۱، مشخصات ۴۰ هزار و ۱۲۳ واحد مسکونی که به افرادی که بیش از ۵ واحد مسکونی دارند تعلق دارد، به سازمان امور مالیاتی فرستاده شده است.
هادی عباسی اصل نیز گفت: قبل از این، اطلاعات ۱۹ هزار و ۲۹۰ خانه خالی برای سال مالیاتی ۱۴۰۱ ارائه شده بود و تا اکنون، ۵۹ هزار و ۵۰۳ خانه خالی که متعلق به مالکان بزرگ هستند، شناسایی و معرفی شده اند.
در سال گذشته نیز پس از بررسی و پالایش‌های مکرر، اطلاعات ۶۶ هزار واحد مسکونی مشمول مالیات برای سال مالیاتی ۱۴۰۰ به سازمان امور مالیاتی معرفی شده بود.
نحوه محاسبه و پرداخت مالیات بر خانه‌های خالی براساس قانون
با توجه به ماده ۵۴ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم که در تیرماه سال ۱۳۹۴ به تصویب رسید، واحدهای مسکونی که بیش از ۱۲۰ روز در طول یک سال مالیاتی اشغال نباشند، به عنوان خانه خالی محسوب شده و مشمول دریافت مالیات می‌شوند.
همچنین بر اساس ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم، شناسایی خانه‌های خالی از طریق سامانه ملی املاک و اسکان با آدرس amlak.mrud.ir انجام می‌گیرد و علاوه بر اطلاعاتی که از روی بانک‌های اطلاعاتی موجود در این سامانه ثبت می‌شوند، قانون نیز از تمامی مالکان خواسته است که اطلاعات ملکی خود را در این سامانه خود اظهاری کنند.
رصد خودکار خانه‌های خالی در صورت عدم خود اظهاری مالکان
در صورت عدم خود اظهاری مالکان در سامانه املاک و اسکان، ممکن است املاکشان با توجه به اطلاعات ثبت اسناد، به عنوان خانه خالی در نظر گرفته شود. در این صورت، به آنها پیامکی فرستاده می‌شود که بتوانند با ورود به این سامانه، اطلاعات خود را تأیید یا اصلاح کنند.
سپس اطلاعات نهایی این سامانه برای کنترل و صدور فاکتورهای مالیاتی به سازمان امور مالیاتی ارسال می‌شود و مالیات مشخص شده به عنوان بدهی مالیاتی در حساب مالکان ثبت می‌شود.
در طرف دیگر، تمامی خدمات دولتی و عمومی مانند خدمات بانکی و یارانه انرژی، به مرور زمان بر اساس اطلاعات ثبت شده در سامانه ملی املاک و اسکان ارائه خواهند شد و همه افراد باید محل سکونت ملکی یا اجاره‌ای خود را در این سامانه ثبت کنند.
معاون وزارت راه و شهرسازی در بخش مسکن و ساختمان می‌گوید: قبل از فرستادن لیست اشخاص، پیامک یا نامه‌ای به عنوان اخطار به مالکان فرستاده می‌شود که اطلاعات ساکنان واحدهای مسکونی خود را ثبت کنند؛ ولی طبق بند ۵ تبصره ۸ ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم، اشخاص حقیقی و حقوقی که تا موعد مقرر اطلاعات محل سکونت، مالکیت و ملک خود را کامل نکنند، به‌عنوان خانه خالی به سازمان امور مالیاتی معرفی می‌شوند.
در سال ۱۳۹۹ که سامانه ملی املاک و اسکان راه اندازی شد، هر واحد مسکونی در شهرهایی با جمعیت بالای ۱۰۰ هزار نفر که در این سامانه اطلاعات خود را اعلام نکرده بود، خانه خالی در نظر گرفته می‌شد و بر این اساس، لیست‌های طولانی از بیش از ۵۰۰ هزار واحد مسکونی به‌عنوان خانه خالی به سازمان امور مالیاتی فرستاده شد که البته این سازمان نمی‌توانست از آنها مالیات بگیرد چون وضعیت مالکیت و اقامتشان مشخص نبود؛ اما بعدا با به‌روزرسانی اطلاعات این سامانه و پاکسازی مکرر داده‌های آن، تمرکز بر روی شناسایی مالکان اصلی خانه خالی شد و آمارهای فعلی، نتیجه همین کار است.
منبع: همشهری آنلاین
