گزارش یک پرونده: با بی‌مهری دولت‌ها، پروژه مسکن مهر متوقف شد

طرح مسکن مهر در دوره دولت محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهور وقت ایران، رقم خورد. در این طرح تلاش شد تا با واگذاری قطعه زمین رایگان و پرداخت وام به اقشار کم درآمد فاقد مسکن، شرایط خانه‌دار شدن آن‌ها فراهم شود. در استان تهران و البرز، پروژه مسکن مهر در شهرهای پرند، پردیس، ماهدشت (شهرک پیام) و در شهرک ابریشم استان البرز، ساخته شده است.

این طرح پس از افزایش شدید قیمت مسکن در ایران آغاز شد. دولت برای تامین هزینه‌ی این طرح، وام هنگفتی از بانک مرکزی مطالبه کرد که این رویداد منجر به رشد نقدینگی و رشد تورم در جامعه شد. گفته شده که نیمی از کل پول‌های چاپ شده در تاریخ ایران، برای پروژه مسکن مهر، صرف شده است. اما در ازای این هزینه هنگفت، خانه‌های مسکن مهر، فاقد کیفیت و استانداردهای لازم می‌باشد.

خانه‌های ساخته شده در این پروژه، عموما در حاشیه شهرها بوده و متاسفانه پیش‌بینی لازم برای امکانات ابتدایی و زیربنایی آن مانند آب، برق، گاز، تلفن و همچنین مدرسه، درمانگاه و امکانات تفریحی، نشده بود.

انواع مسکن مهر از نظر سازنده

• مسکن مهر دولت‌ساز:

در ابتدای این طرح، دولت به صورت مستقیم و با انتخاب پیمانکاران، بر نحوه‌ی اجرای ساخت و ساز این پروژه نظارت می‌کرد.

• مسکن مهر تعاونی‌ساز:

پس از مدتی دولت، اجرا و نظارت مستقیم خود را به بخش خصوصی (تعاونی‌های مسکن) منتقل کرده و خدمات خود را به ارائه نقشه و نظارت کاهش داد.

• مسکن مهر شخصی‌ساز:

در این طرح، افراد متقاضی ساخت مسکن، از دولت زمین را دریافت کرده و ساخت و ساز را به صورت شخصی و خصوصی انجام می‌دادند. در این طرح نیز ارائه نقشه و نظارت برعهده دولت بوده است.

اما برخلاف پیش‌بینی‌های دولت و وزارت مسکن دولت‌های وقت، پروژه مسکن مهر، نتوانست انتظارات لازم را در خانه‌دار کردن قشر کم درآمد فاقد مسکن و ارائه کیفیت مناسب برآورده کند. یکی از مهم‌ترین دلایل این اتفاق، افزایش مبلغ تسهیلات انتقال از سازنده به خریدار از 10 میلیون به 25، 30، 40 و 50 میلیون تومان براساس اینکه مسکن مهر در کدام شهر، استان یا کلانشهر باشد، بود که دیگر از توان قشر کم درآمد خارج شده بود.

بنابراین در نیمه دوم سال 95، توقف ساخت مسکن مهر به تصویب مجلس رسید و پس از افزایش چشمگیر سقف تسهیلات این طرح، سایت مسکن مهر از دسترس خارج و متقاضیان قادر به استفاده از این سایت نشدند.

شاید ظاهر کار این باشد که پرونده پروژه مسکن مهر بسته شده باشد، اما با تغییر عنوان، این پروژه همچنان به حیات خود ادامه می‌دهد. با ما همراه باشید تا در بخش‌های بعدی مقالاتمان، سرنوشت پروژه مسکن در نیمه دوم دهه 90 را بررسی کنیم.